Đoàn thuyền đánh cá
Các dạng đề:
ĐỀ 1: Viết một đoạn văn phân tích khổ đầu bài thơ “đoàn thuyền đánh cá” của nhà thơ Huy Cận theo phương pháp qui nạp, có câu ghép, lời dẫn trực tiếp.
Mở đầu bài thơ là hai câu thơ tả cảnh hoàng hôn trên biển thật độc đáo, thú vị: “mặt trời … sập cửa”. Với sự liên tưởng, so sánh thú vị, Huy Cận đã miêu tả rất thực sự chuyển đổi thời khắc giữa ngày và đêm khiến cảnh vào ban đêm thật kì vĩ. Vũ trụ như một ngôi nhà lớn với màn đêm buông xuống là một cánh cửa khổng lồ. Những gợn sóng hiền hòa, gối đầu nhau chạy ngang trên biển như những chiếc then cài cửa. Phác họa được bức tranh phong cảnh kì diệu như thế hẳn nhà thơ phải có cặp mắt thần và trái tim nhạy cảm. Màn đêm mở ra khép lại không gian của một ngày. Giữa lúc vũ trụ đất trời như chuyển sang trạng thái nghỉ ngời thì ngược lại con người bắt đầu hoạt động: “Đoàn thuyền đánh … gió khơi”. Sự đối lập này làm nổi bật tư thế lao động cảu con người trước biển cả. Nhịp thơ nhanh, mạnh như một quyết định dứt khoát, đoàn ngư dân ào xuống đẩy thuyền ra khơi và cất cao tiếng hát khởi hành. Từ “lại” vừa biểu thị sự lặp lại tuần tự thường nhật liên tục mỗi ngày của công việc lao động, vừa biểu thị ý so sánh ngược chiều với câu trên: trời đât bắt đầu nghỉ ngơi mà con người lại bắt đầu hoạt động. Hình ảnh cau hát căng buồm - là hình ảnh ẩn dụ cho tiếng hát của con người, có sức mạnh làm căng cánh buồm. Câu hát là niềm vui, niềm say sưa, phấn khởi của những con người lao động lạc quan, yêu nghề, yêu biển.
ĐỀ 2: Viết đoạn văn phân thích khổ thơ cuối bài thơ “đoàn thuyền đánh cá” của nhà thơ Huy Cận theo phương pháp qui nạp, có câu ghép, lời dẫn trực tiếp:
- Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh đoàn thuyền đánh cá trở về trong ánh bình minh rực rỡ.
- “Câu hát căng buồm với gió khơi” được lặp lại như một điệp khúc. Vẫn tiếng hát ấy vang lên làm căng buồm, tiếng hát trở thành niềm vui chiến thắng sau một chuyến đi biển đầy may mắn với tôm cá đầy khoang. Thành quả lao động ấy thật xứng đáng với công sức của con người. Câu thơ vẫn gợi lên một nhịp sống hối hả, mãnh liệt: con người vẫn hào hứng chạy đua cùng mặt trời, chạy đua về tốc độ, thời gian. Từ “chạy đua” thể hiện khí thế lao động mạnh mẽ, sức lực người lao động vẫn dồi dào, đoàn thuyền và mặt trời được nhân hóa để cung tham gia vào cuộc chạy đua. Thiên nhiên và con người hòa hợp trong sức sống của một ngày mới.
- Hình ảnh “mặt trời đội biển” nhô lên trên màu xanh lam của nước thật đẹp, hung vĩ và tráng lệ. Đặc biệt hơn cả là muôn triệu mặt trời nhỏ huy hoàng từ mắt những con cá. Câu thơ ấy được bắt nguồn từ trí tưởng tượng và sáng tạo của nhà thơ. Mắt cá phản chiếu ánh mặt trời trở thành muôn vạn mặt trời nhỏ li ti. Tất cả những điều đó khiến thành quả lao động thêm rực rỡ, huy hoàng.
ĐỀ 3: Bài thơ có nhiều hình ảnh đẹp tráng lệ thể hiên sự hài hòa giữa thiên nhiên và người lao động, được vẽ bằng bút pháp vừa tả thực vừa ẩn dụ, tượng trưng cho cảm hứng lãng mạn, em hãy chọn và phân tích một số hình ảnh đặc sắc trong các khổ 1,3,4,7. Bút pháp xây dựng hình ảnh của tác giả trong bài thơ có gì đặc biệt?
- Câu 1 khổ 1: Cảnh vừa rộng lớn lại rất gần gũi với con người. Tác giả đã tạo ra một hình ảnh đẹp, lạ và rất thật từ sự gắn kết 3 sự vật, hiên tượng: cánh buồm, gió khơi và câu hát của người đánh cá. Câu hát là niềm vui, sự phấn chấn của người lao động như đã có một sức mạnh vật chất để cùng với ngọn gió làm căng buồm cho các con thuyền lướt nhanh ra khơi trong khí thế hăm hở, hào hứng của những người yêu nghề, yêu biển.
* Trong phần thứ hai của bài thơ nổi bật là những bức tranh đẹp, rông lớn, lộng lẫy, kết tiếp theo của thiên nhiên vùng biển và tư thế của con người lao động trước thiên nhiên vũ trụ.
+ Cảm hứng lãng mạn khiến nhà thơ phát hiện những vẻ đẹp của cảnh đẹp đánh cá buổi đêm trong niềm vui phơi phới, khỏe khoắn của người lao động làm chủ công việc của mình: “Thuyền ta lái…vây giăng.”
+ Hình ảnh con thuyền được miêu tả rất lãng mạn. Có thực đấy nhưng lại vẫn vào trong ảo. Với sự tưởng tượng bay bổng, thuyền có người cầm lái là gió trời, cánh buồm là trăng trời. Thuyền và người hòa nhập vào thiên nhiên, lâng lâng trong cái thơ mộng của gió, trăng, trời, biển. Hình ảnh con người hiện lên là hình ảnh lớn ngang tầm vũ trụ, chan hòa với đất trời bao la. Công việc đánh cá do đó bỗng nhiên trở nên rất thơ mộng.
+ Nhưng đây không phải là cuộc du ngoại cùng thuyền, đây là cuộc chiến đấu thực sự để dành lấy từ bàn tay thiên nhiên những của cải tài nguyên bằng tấ cả sức lao động, bằng trí tuệ của con người: “dàn đan thế trận lưới vây giăng”. Biển đẹp bao dung nhưng cũng thật giàu có trong những câu thơ bằng bút pháp lãng mạn và trí tưởng tượng phong phú, Huy cân dẫn ta đi lạc lỗi vào một cõi huyền ảo cảu biển trời, nơi ấy lộng lẫy những con cá: “cá thu…luồng sáng”, “cá nhụ…nước Hạ Long”. Những đàn cá thu dày đặc lướt trong sóng nước tạo nên những luồng sóng trắng. Cá vào lưới dày đặc mà tưởng như cá đang dệt lưới.
+ Cá song đêm xuống thường nổi lên mặt biển hàng đàn cho đến lúc rạng đông, chúng có màu sắc rực rỡ trên nền da sẫm, có nhiều đốm vằn, đỏ hồng như lửa, rực sáng giữa đêm trăng sao. Vẻ đẹp hư ảo mà lạ kì. Tôn lên vẻ đẹp rực rỡ là những màu sắc cảu vây cá, mắt cá… Trong đêm sao lung linh, những con cá tươi rói quăng mạnh những cái đuôi vẫy nước làm ánh trăng vàng chóe, sáng lên giữa biển đêm. Rồi cái nhịp thở của vũ trụ về đêm khiến nhà thơ cảm nhận được “sao lùa nước Hạ Long”. Khi những mẻ lưới nặng trĩu được kéo lên, cá thi nhau nhảy nhót, vẩy đua nhau phản chiếu ánh sáng… Những sắc màu rực rỡ cùng với ánh nắng tinh khiết của bình minh khiến cho bức tranh có những gam màu tươi sáng, lộng lẫy -> kì lạ.
=> Những hình ảnh này có vẻ đẹp của một bức tranh lung linh, huyền ảo, được sáng tạo bằng sự liên tưởng, tưởng tượng bay bổng và từ sự quan sát tinh tế của nhà thơ. Trí tưởng tượng cảu nhà thơ quả là kì diệu, bút pháp bay bổng. Tất cả những điều đó đã chắp cánh cho hiện thực, làm giàu thêm vẻ đẹp vốn có của tự nhiên.
* Hình ảnh con người xuất hiện với tư thế hiên ngang sánh ngang với vẻ đẹp của vũ trụ bao la. Họ ra khơi trong tư thế thách thức với thiên nhiên kì vĩ, “đo bụng biển”, “dàn đan thế trận”, lúc này ngư dân như những người chiến sĩ trên chiến trường, thế mới biết họ quen thuộc và có lẽ vì thế họ không sợ giông tố. Thiên nhiên không phải thần thánh kì bí, chẳng phải long vương mà là người bạn chia sẻ niềm vui và sự giàu có. Cũng với tư thế hiên ngang ấy là một không khí lao động khẩn trương náo nức. Họ hát vang “bài ca gọi cá vào”. Tiếng hát ấy được cất vang từ thời điểm ra khơi thì giờ đây lại ngân nga thúc đẩy lòng người nhiệt tình ham mê công việc. Hòa nhập với bài ca lao động ấy đã có ánh trăng sao làm phách gõ thuyền, để rồi từ đáy lòng mình họ thốt ra lời thiết tha chân tình: “biển cho ta…buổi nào”. Say mê với công việc nhưng những con người ấy không phải là những kẻ du lịch mông mơ, họ đang miệt mài “kéo lưới kịp trời sáng”. Hình ảnh của học lúc này hiện ra thật gân guốc, tràn đầy sức mạnh: “kéo xoăn tay…mặn”
Tiêu đề: Đoàn thuyền đánh cá 
Fri Jun 04, 2010 2:05 am
